Wetenschappelijke pijneducatie: een multi-inzetbare interventie

Pijn is één van de meest voorkomende klachten waarmee artsen en kinesitherapeuten geconfronteerd worden. Hoewel educatie in verschillende behandelrichtlijnen de eerst stap vormt, blijkt dat traditionele educatie zuiver gebaseerd op het biomedische model vaak ontoereikend is voor het bieden van een verklaringsmodel voor de pijnklachten.

Wetenschappelijke pijneducatie (Pain Science Education of PSE) kent zijn ontstaan in de revalidatie van chronische pijn en is een interactief proces tussen patiënt en behandelaar met als doel na te gaan of de gedachten van patiënt en behandelaar omtrent de oorzaak en behandeling van pijnklachten overeenkomen. Tijdens de educatie wordt de patiënt door de therapeut geïnformeerd over de aard en het ontstaan van de pijnklachten, alsook welke gedachten, gedragingen, en andere factoren de pijnklachten kunnen versterken en verminderen. De therapeut biedt hiermee een verklaringsmodule voor de klachten en zorgt voor afstemming met de patiënt omtrent de oorzaak en behandeling van de klachten. Tijdens PSE kan men therapiebarrières opheffen, het revalidatieplan voorstellen en motivatie voor de behandeling nagaan hetgeen de therapietrouw ten goede komt. 

PSE gaat verder dan traditionele educatie zuiver gebaseerd op het biomedische model door inzichten uit de neurowetenschappen, immunologie, endocrinologie, psychologie en andere disciplines te integreren. Het erkent dat pijn een complexe, veelzijdige ervaring is die beïnvloed wordt door factoren zoals overtuigingen, emoties, sociale context, neuroplasticiteit, etc. Deze benadering is erop gericht om patiënten weerbaarder te maken door hen te informeren over de biopyschosociale processen die aan pijn ten grondslag liggen. Door de onderliggende pijnmechanismen te begrijpen en hoe eigen gedragingen hier een invloed op hebben, kunnen patiënten hun pijn beter beheersen en ermee omgaan wat blijkt uit verschillende wetenschappelijke studies. Deze navorming gaat verder dan de standaard PSE, dewelke zich beperkt tot de neurofysiologie van pijn, en integreert ook informatie uit de verschillende disciplines en beïnvloedende factoren.

Nieuwe inzichten leren ons dat PSE multi-inzetbaar is in tal van populaties. Tijdens deze opleiding focussen we op de toepassing van PSE bij patiënten met chronische musculoskeletale letsels, patiënten in een perioperatieve setting en (borst)kanker patiënten en overlevers. Voor patiënten met chronische musculoskeletale aandoeningen zal dieper ingegaan worden op die groep waarbij geen duidelijk fysiek letsel aangetoond kan worden als oorzaak van de aanhoudende pijnklachten. De PSE zal toegepast worden op patiënten met een dominant nociplastisch pijnmechanisme (Bv: fibromyalgie, chronische nek- of rugpijn, chronische hoofdpijn, artrose). Voor patiënten tijdens of na een oncologische behandeling zal worden ingegaan op pijn gerelateerd aan weefselschade die in verband wordt gebracht met de behandeling voor kanker. Er wordt dieper ingegaan op neuropathische pijn, de invloed van systemische behandelingen voor kanker op het pijnsysteem, en hoe onzekerheid en contextuele factoren die gepaard gaat met een oncologische diagnose de ervaring van pijn op lange termijn kunnen beïnvloeden. Daarnaast wordt ook de ervaring van ongewone vermoeidheid in deze populatie besproken. Voor patiënten in een perioperatieve setting wordt er dieper ingegaan op de (acceptatie van) de beslissing voor het ondergaan van de operatie. Er wordt basisinformatie gegeven over (het doel van) de ingreep op een manier die catastroferen niet in de hand werkt. De invloed van de operatie op het pijnsysteem wordt uitgelegd en hoe men daarmee kan omgaan. Adequate pijncopingtechnieken voor na de operatie worden besproken. Als laatste zal ook aandacht besteed worden aan de invloed van perioperatieve stress op het pijnsysteem.

Door de toepassing van PSE bij drie zeer verschillende populaties te illustreren, zal de deelnemer inzicht krijgen in hoe PSE kan aangepast worden aan het specifieke profiel van de individuele patiënt en krijgt deze de nodige kennis en tools om PSE in de behandeling van verschillende patiëntenpopulaties te implementeren.

Leerdoelen:

1. PSE inhoudelijk kunnen aanpassen aan verschillende populaties, met name patiënten met chronische musculoskeletale letsels, patiënten in een perioperatieve setting en borstkanker patiënten/overlevers;

2. PSE kunnen afstemmen op het specifieke profiel van de individuele patiënt;

3. Integratie van PSE in verschillende zorgpaden.

Doelgroep:

Kinesitherapeuten, Huisartsen, Arts-specialisten.